Dé directe verbinding tussen zzp'ers en zorginstellingen

Inloggen Meer info

 

De regionale werkgeversorganisatie de Rotterdamse Zorg (dRZ) verklaarde 24 november 2023 in Zorgvisie, bij monde van Robert Vossen dat: "We een stok nodig hebben om de zzp'ers weer in loondienst te krijgen."  

Nu zijn zzp'ers in de zorg wel wat gewend en kunnen ze ook wel tegen een stootje, maar met deze uitlating gaat dRZ echt wel over de schreef. De stok ergens voor krijgen klinkt niet erg positief en veronderstelt dat je als zzp’er ergens voor gestraft moet worden. Wij (zelf zorg-zzp’ers) vinden als oprichters van een platform, waarmee zorg-zzp'ers op een eerlijke, transparante en efficiënte wijze dagelijks hun boterham verdienen, dat we daarop moeten reageren! 

 

Waarom zo negatief over zzp'ers?

Als zorg-zzp'ers vragen we ons al lange tijd af waarom het sentiment over ons, voornamelijk vanuit bestuurders en werkgeversorganisaties, zo negatief is. Het lijkt erop alsof er een ware hetze aan de gang is tegen een maatschappelijke ontwikkeling die mede door het gedrag van deze bestuurders en werkgevers is veroorzaakt. In die strijd worden echter alle registers opengetrokken om de wereld weer zo te krijgen zoals "men" dat graag wil. 

De stok uit het artikel in Zorgvisie duidt op de wens van werkgevers om allerlei bestaande en normaal functionerende wetgevingen om te buigen en aan te passen zodat er dwang op (uitsluitend!) zorg-zzp’ers uitgeoefend kan worden. Zorg- zzp'ers die keuzes hebben gemaakt in een maatschappij die snel verandert en onder druk staat en waar regels voor iedereen hetzelfde horen te zijn. Volgens dRZ is het de bedoeling dat deze specifieke groep zzp’ers in haar vrijheden beknot gaat worden om alleen nog maar in loondienst te kunnen werken. Om dit te bereiken moeten wel eerst allerlei regels speciaal voor zorg-zzp'ers worden aangepast. Denk in dat verband aan belastingwetgeving (BTW/IB) of aan mededingingswetgeving (concurrentievervalsing). Het liefst dient alles op maat te worden aangepast, zodat zzp'ers daarmee teruggeslagen kunnen worden in loondienst. Een duidelijk gevalletje van: aanpassen van de spelregels halverwege de wedstrijd. Maar wel een gevalletje met ingrijpende gevolgen voor een grote groep mensen.

 

De leugens en de beeldvorming!  

De redenen die aangevoerd worden om dergelijke draconische maat-aanpassingen te rechtvaardigen, kennen we allemaal. "De kosten van de Nederlandse zorg rijzen de pan uit" en "zzp'ers zijn asociale collega's die alleen maar de leuke diensten willen draaien en de collega's in loondienst laten barsten". Daar kunnen we vanuit ons perspectief het nodige over opmerken:

De stijging van de personeelstekorten en de zorgkosten in Nederland nemen niet alleen maar toe door zzp'ers. Zzp’ers zijn slechts beperkt verantwoordelijk voor deze stijging. Uit een aantal arbeidsmarktanalyses blijkt namelijk dat de verdiensten van een zzp'er en de "kale" kosten van deze inhuur nagenoeg niet verschillen van de kosten van een zorgmedewerker in loondienst. Na correcties voor: werkgeverslasten, (bijzonder) verlof, ziekteverzuim en opleiding is een veel genuanceerder beeld zichtbaar. Gemiddelde tarieven die gehanteerd worden door zzp'ers die voor eigen risico en rekening werken liggen circa 10% boven de werkelijke kosten van een medewerker in loondienst. Dit is een alleszins redelijke opslag voor het risico dat een zzp'er loopt, de geboden expertise en de flexibiliteit die hij/zij biedt. 

Bij flexibele capaciteit die via bureaus en intermediairs geleverd wordt, liggen verhoudingen echter anders. Door opslagen en belastingen is dit soort capaciteit wel substantieel, soms tot 100%, duurder. Het zzp-schap wordt in de publieke discussie echter alleen maar gekoppeld aan deze dure variant, maar laat zorginstellingen daar nu juist zelf de oplossing voor in handen hebben!  Want het zijn diezelfde zorginstellingen die onder het mom van "fiscale onzekerheid" en “administratieve werkdruk” doorgaans zelf kiezen voor dure detachering of een intermediair, terwijl er alternatieven zijn. Uit een recent uitgevoerde fiscale analyse blijkt bijvoorbeeld dat zorginstellingen en zzp'ers, als de intentie wederzijds uitgesproken en vastgelegd wordt, juist heel veilig direct met elkaar kunnen samenwerken! Het zelf rechtstreeks, of via samenwerkingsverbanden van zzp'ers, afsluiten van overeenkomsten met individuele zzp’ers kan de Nederlandse zorg forse besparingen opleveren en mensen behouden voor de zorg. Echter door dit stelselmatig niet te doen bekruipt ons meer en meer het gevoel dat het financiële argument in werkelijkheid helemaal niet zo zwaar meeweegt. Op sommige momenten lijkt het meer om macht te gaan dan om gezamenlijk het beste voor de Nederlandse zorg te bereiken. 

De stelling dat zzp'ers alleen maar leuke diensten willen uitvoeren en asociale collega's zijn, verdient ook een nadere toelichting. Uit data van het platform Voca Zorg blijkt dat zzp'ers daar, over het algemeen juist voor de moeilijke en lastig vervulbare diensten worden ingezet. Feestdagen, weekeinden en nachtdiensten zijn met afstand de meest vervulde diensten door deze zzp'ers! Door zonder onderbouwing herhaaldelijk het tegendeel te beweren wordt een onterecht beeld geschetst van groep medewerkers in de zorg die dagelijks keihard bezig is met het dichten van gaten. Op zijn zachts gezegd niet gepast.

 

Staren naar het probleem.

Daar zijn we inmiddels in Nederland kampioen in geworden. Op de een of andere wijze hebben we onszelf overtuigd dat we het arbeidsprobleem in de zorg regionaal gaan oplossen. Of dit tot resultaten leidt wil de politiek, ambtenarij en de daaraan hangende bestuurslagen inmiddels al lang niet meer weten. We zijn met z’n allen namelijk ontzettend goed bezig en we hebben zeker geen behoefte aan ideeën die van buiten de bubbel komen en we willen zeker geen kritische geluiden horen.  

Dit heeft inmiddels wel tot een zichzelf in standhoudend systeem geleid. Een systeem dat behoorlijk is losgezongen van de werkelijkheid en nog tot weinig aansprekende resultaten heeft geleid. In Nederland is een groot aantal regionale koepels, waaronder dRZ en nog vele anderen, al jaren bezig met het uitgeven van miljoenen euro's aan niet werkende oplossingen. Om verschillende redenen werken deze "oplossingen" niet. Vervolgens wordt de schuld van dit soort mislukkingen altijd bij andere instanties gelegd (fiscus, ACM etc.). Daar moeten dan de stokken vandaan komen om de zzp'ers in de gewenste regionale oplossingen te slaan.   

 

Hoe nu verder?

Om te beginnen zou het wellicht eens zinvol kunnen zijn om met zzp'ers in gesprek te gaan over het hoe en waarom achter hun zzp-schap. Daarnaast zou inzicht in de werkelijke situatie op basis van feiten veel kunnen verbeteren. Kosten zzp'ers de Nederlandse zorg werkelijk zoveel extra geld? Hoe kan het dan, dat vele Zelfstandige Behandel Cenra (ZBC) met diezelfde zzp'ers wel excellente bedrijfsprocessen kunnen uitvoeren? Dit heeft niet alleen met de kwaliteit van behandelde patiënten te maken, maar overduidelijk ook met de (minder grote) overhead die dit soort organisaties zichzelf toestaan! 

Een zekere zelfreflectie op de eigen bestuurlijke overhead en effectiviteit zou evenmin geen kwaad kunnen. Wat hebben we de afgelopen decennia met al die regionale koepels bereikt en hoe willen we daarmee doorgaan? Voor nu zou er ook gekeken kunnen worden naar de ruimte die zorginstellingen en zzp'ers kunnen gebruiken om wel degelijk goedkoop, fiscaal veilig en gebruiksvriendelijk met elkaar samen te werken. 

Voca Zorg pakt deze handschoen op en durft te stellen dat het platform (mede opgericht door zorg- zzp'ers) alle boxen checkt die de fiscus, zorginstanties, mededingingsautoriteit en zzp'ers belangrijk vinden.